Om te vermijden dat de nieuwe meerwaardebelasting kan ontdoken worden door van woonplaats te wijzigen, bevat het wetsontwerp van Jan Jambon (N-VA) een exitheffing. Daarnaast worden ook vzw’s en private stichtingen onderworpen aan de nieuwe taks.
Vrijdag steken de fiscale specialisten van de Arizona-kabinetten de koppen bijeen over het ontwerp van meerwaardebelasting van minister van Financiën Jan Jambon (N-VA). De grote lijnen van het ontwerp, dat voorziet in een belasting van 10 procent op de meerwaarde van financiële activa, verzekeringscontracten, cryptoactiva en valuta, kon u al lezen in De Tijd, maar in de 48 pagina’s tellende memorie van toelichting staan nog een aantal zaken die aandacht verdienen.
Exitheffing
Een eerste is de invoering van een exitheffing, die moet toelaten om de latente meerwaarde te belasten die bestaat op het moment dat een belastingplichtige het land verlaat. Op die manier worden fiscale vluchtelingen ontmoedigd. De heffing komt er in combinatie met een specifieke antimisbruikbepaling van onweerlegbaar vermoeden bij de overdracht van financiële activa aan een niet-inwoner van België.
In fiscale kringen wordt de vraag gesteld of deze heffing niet strijdig is met het vrij verkeer van personen in Europa, maar advocaat Denis-Emmanuel Philippe van Bloom Law denkt dat de bepaling kan standhouden. ‘Volgens vaste rechtspraak van het Hof van Justitie kunnen exitheffingen opgelegd aan natuurlijke personen gerechtvaardigd worden door de evenwichtige verdeling van de heffingsbevoegdheid. Dat betekent dat de taks kan gerechtvaardigd worden om gedragingen te vermijden die afbreuk doen aan het recht van een lidstaat op zijn eigen belastingbevoegdheid. De belemmering op de vrijheid van vestiging moet wel evenredig zijn. Dat is het geval als de belastingplichtige de keuze heeft tussen de onmiddellijke betaling van de belasting en een uitstel van betaling. In casu heeft de wetgever voorzien in een mogelijkheid om de betaling van de belasting te spreiden’, aldus Philippe.
Interne meerwaarde
Jambon heeft ook een aparte regeling voor de ‘interne meerwaarden’. De maatregel moet verhinderen dat belastingplichtigen de meerwaardebelasting ontwijken door hun aandelen aan hun eigen (management)vennootschap te verkopen.
Wanneer zoiets gebeurt, zal de volledige gerealiseerde meerwaarde voortaan automatisch en volledig worden onderworpen aan een afzonderlijke aanslagvoet van 33 procent. Dat betreft opnieuw een onweerlegbaar vermoeden van misbruik en gaat zelfs in tegen bepaalde recente fiscale rulings.
Het gebruik van een specifieke categorie voor interne meerwaarden die worden verwezenlijkt door een verkoop is volgens Jambon verantwoord door het feit dat zoiets over het algemeen geen economische verantwoording heeft, maar een zuiver fiscaal doel.
De meerwaarde die ontstaat bij een inbreng van aandelen moet volgens Jambon wél uitgesloten worden van het toepassingsgebied van de nieuwe meerwaardetaks. Want die zal al volledig belast worden aan de gewone tarieven van de roerende voorheffing op het moment van de kapitaalvermindering.
Ook wanneer ouders de aandelen van een familiale onderneming schenken aan hun kinderen of verkopen aan holdings van hun kinderen, zal het regime niet van toepassing zijn. Bij verkopen aan holdings van de kinderen mogen de ouders samen met hun kinderen wel geen enkele controle meer uitoefenen op die holdings.
Waardering niet-genoteerd bedrijf
Een belangrijke vraag was hoe de waarde van een aandeel bepaald zal worden. Voor beursgenoteerde aandelen zal op 31 december 2025 een foto genomen worden van de waarde. Indien de aankoopprijs hoger was dan de koers op 31 december, zal deze als startpunt genomen worden. Bij verzekeringsproducten wordt op 31 december de theoretische afkoopwaarde vastgeklikt.
Voor niet-genoteerde aandelen is zo’n foto er niet. Maar Jambon wil wel vermijden dat alle vennootschappen in België gewaardeerd moeten worden. Daarom zijn er meerdere formules mogelijk: de waarde die gehanteerd werd bij een recente overdracht van aandelen of kapitaalverhoging in 2025, een waarderingsformule die in een contract is vastgelegd dat in werking is op 1 januari 2026, het eigen vermogen verhoogd met een bedrag dat gelijk is aan vier keer de brutobedrijfswinst (ebitda), of een waardering door een revisor of een gecertificeerde accountant. Van al deze waarden wil Jambon de hoogste nemen.
Vzw’s
Opmerkelijk is verder nog dat de meerwaardebelasting niet alleen van toepassing zal zijn op privépersonen, maar ook op rechtspersonen die geen winstoogmerk hebben. Het gaat dan bijvoorbeeld om vzw’s en private stichtingen.
Journalisten Dieter Dujardin en Peter Van Maldegem
Lees ook het artikel in De Tijd
